O historiador Ramón Villares trazará un percorrido pola biografía de Florencio Delgado Gurriarán, cuxa figura encarna o activismo cultural desenvolvido polos galeguistas que fuxiron a México, tendendo sempre pontes co exilio interior.
Na súa persoa, a Real Academia Galega réndelle así homenaxe por primeira vez na gran festa das Letras Galegas á diáspora mexicana, da que formaron parte tamén o cineasta Carlos Velo, o editor Alexandre Finisterre, o profesor Luís Soto, o arquitecto Xosé Caridad Mateo, o escultor Uxío Souto, Ramiro Isla Couto, Elixio Rodríguez, Xermán Rañó, Carlos Tomé ou o pintor Arturo Souto.
Todos estes compañeiros foron nomeados polo propio Florencio Delgado Gurriarán no discurso que pronunciou ao ser recibido como académico correspondente da RAG, nun acto celebrado no Barco de Valdeorras en 1981. Nesta intervención, recollida nunha edición especial dispoñible en academia.gal, o poeta lembra en primeira persoa comotivo que fuxir a México canda tantos outros que pensaban coma el, o seu agradecemento co país que acolleu tantos exiliados despois da guerra civil e tamén o labor que, xunto a outros paisanos, desenvolveu arredor do Padroado da Cultura Galega de México e de iniciativas como as revistas Saudade e Vieiros (1959-1968).
Con Florencio Delgado Gurriarán a RAG tamén visibiliza a fala de Valdeorras. Esta é o punto de partida do galego do autor, no que se deterá a directora da Sección de Lingua, Rosario Álvarez, que afondará na contribución do homenaxeado á construción dun modelo de galego supradialectal escrito moderno.
Da parte literaria ocuparase Xesús Alonso Montero, que xunto a Carlos Casares foi o primeiro académico en reivindicar un Día das Letras Galegas para Delgado Gurriarán a comezos deste século.
BIOGRAFÍA DO HOMENAXEADO
Florencio Manuel Delgado Gurriarán foi un escritor en lingua galega. Realizou estudos universitarios na Universidade de Valladolid, onde se licenciou en Dereito, pasando a exercer como avogado no Barco de Valdeorras. En 1933 ingresou no Partido Galeguista.
Tras estalar aGuerra Civil, logrou escapar da represión iniciada na comarca de Valdeorras polos sublevados en xullo de 1936, ata alcanzar O Porto, en Portugal, desde onde puido trasladarse a Bordeus (Francia) para chegar á Barcelona republicana en xaneiro de 1938. Nese mesmo ano accedeu á executiva do Partido Galeguista como Secretario de Propaganda.
Tras finalizar a Guerra Civil marchou ao exilio en México, país no que se estableceu definitivamente. Faleceu o 14 de maio de 1987 en Fair Oaks (Estados Unidos) aos 83 anos.
Na súa obra atopamos Bebedeira, poemario publicado en 1934; Poesía inglesa e francesa vertida ao galego (1949), en colaboración con Plácido R. Castro e Lois Tobío Fernández; Galicia infinda, de 1963 e O soño do guieiro, de 1983.
